Ters Trigonometrik Fonksiyonların Tanım ve Görüntü Kümesi

Bir \( f \) fonksiyonunun ters fonksiyonunun tanımlı olabilmesi için \( f \) birebir ve örten olmalıdır. Trigonometrik fonksiyonlar ise periyodik oldukları için birebir değildirler, nitekim yatay doğru testinde doğruların grafikleri birden fazla (hatta sonsuz) noktada kestiğini, yani sonsuz sayıda açının aynı trigonometrik değere sahip olduğunu görebiliriz.

Bu sebeple, her trigonometrik fonksiyonun ters fonksiyonunu tanımlayabilmemiz için fonksiyonun belirli bir trigonometrik değeri sadece bir kez aldığı daha dar bir tanım kümesi seçmemiz gerekir. Ters trigonometrik fonksiyonlar bu koşulu sağlayacak şekilde belirlenmiş tanım ve görüntü kümeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Fonksiyon Tanım Kümesi Görüntü Kümesi
\( \arcsin{x} \) \( [-1, 1] \) \( [-\frac{\pi}{2}, \frac{\pi}{2}] \)
\( \arccos{x} \) \( [-1, 1] \) \( [0, \pi] \)
\( \arctan{x} \) \( \mathbb{R} \) \( (-\frac{\pi}{2}, \frac{\pi}{2}) \)
\( \arccot{x} \) \( \mathbb{R} \) \( (0, \pi) \)
\( \arcsec{x} \) \( \mathbb{R} - (-1, 1) \) \( [0, \pi] - \{ \frac{\pi}{2} \} \)
\( \arccsc{x} \) \( \mathbb{R} - (-1, 1) \) \( [-\frac{\pi}{2}, \frac{\pi}{2}] - \{ 0 \} \)

Aşağıdaki sinüs, kosinüs, tanjant ve kotanjant fonksiyon grafikleri üzerinde fonksiyonların birebir olabilmesi için seçilen tanım aralıkları mavi renk ile gösterilmiştir. Görülebileceği gibi, bu aralıklar kırmızı kesikli çizgi ile gösterilen yatay doğru testini geçmektedir.

Arc sinüs için tanım aralığı
Arc sinüs için tanım aralığı
Arc kosinüs için tanım aralığı
Arc kosinüs için tanım aralığı
Arc tanjant için tanım aralığı
Arc tanjant için tanım aralığı
Arc kotanjant için tanım aralığı
Arc kotanjant için tanım aralığı
SORU 1:

\( f: A \to [- \dfrac{\pi}{2}, \dfrac{\pi}{2}] \) olmak üzere,

\( f(x) = \arcsin(\dfrac{3x - 2}{5}) \) fonksiyonunun tanım kümesi nedir?

Çözümü Göster
SORU 2:

\( f(x) = \arccos{\dfrac{x^2 - 5}{4}} \)

olduğuna göre, \( f \) fonksiyonunun tanım kümesini bulunuz.

Çözümü Göster
SORU 3:

\( f(x) = \arccos{\dfrac{2x - 5}{3}} \)

fonksiyonunun tanım kümesini bulunuz.

Çözümü Göster
SORU 4:

\( a = \arcsin{\dfrac{2}{5}} \)

\( b = \arctan{\dfrac{4}{3}} \)

\( c = \arccos(-\dfrac{8}{9}) \)

Yukarıdaki ifadeleri değerlerine göre büyükten küçüğe doğru sıralayın.

Çözümü Göster

« Önceki
Ters Trigonometrik Fonksiyon Tanımı
Sonraki »
Ters Trigonometrik Özdeşlikler


Faydalı buldunuz mu?   Evet   Hayır